«معرفت نامه» امام حسن عسگری(ع) به پدر شیخ صدوق

  «معرفت نامه» امام حسن عسگری(ع) به پدر شیخ صدوق

 «شیخ صدوق» که نام اصلی‌اش محمد بن علی بن حسین بن بابویه قمی است، فرزند مردی شیعه و بسیار عالِم بود که در بازار قصبه (شهر) قم دکّان کوچکی داشت و به کسب و کار مشغول بود. او در نهایت زهد و تقوا به امرار معاش برای خانواده‌اش می‌پرداخت و همچنین ساعاتی از روز را در منزل به تدریس معارف اهل البیت-علیهم السلام- به شاگردان می‌پرداخت. و این درحالی بود که وی در عصر امامت امام حسن عسگری (ع) زندگی می‌کرد و آل عباس بر سرزمین‌های اسلامی حکومت می‌کردند و دشمنی‌شان هم با شیعیان، بر هیچ‌کس پوشیده نیست.

به هرحال در آن شرایط خفقان شدید، ائمه معصومین-علیهم السلام- با طراحی یک شبکه ارتباطی در میان شیعیان، جریان هدایت و رهبری و حتی وحدت و انسجام ایشان را در سرتاسر جهان اسلام مدیریت می‌کردند. البته همچنین آنها با فرستادن نامه به معتمدین شیعه، علاوه بر رساندن معارف تشیع به شیعیان باعث گسترش تفکر شیعه در میان اقوام مختلف مسلمان نیز می‌شدند.

نامه زیر یکی از آن «معرفت نامه» های مهم است که امام حسن عسگری-علیه السلام- به علی بن حسین بن بابویه قمی نوشته است:

 بسم الله الرّحمن الرّحیم

سپاس از آنِ خداوندی است که پروردگار جهانیان است و فرجام نیک از آنِ تقواپیشگان و بهشت از آنِ یکتاپرستان و آتش دوزخ برای انکارگران حق است و دشمنی جز بر ستمکاران روا نیست و معبودی نیست جز خداوندی که بهترین آفریدگار است. و درود و سلام بر محمد و دودمان پاک او باد!

اما بعد ای ابوالحسن! علی بن حسین قمی، که فقیه و شخصیت بزرگوار و مورد اعتماد ما هستی، امید که خداوند تو را به انجام کارهایی که خود می‌پسندد موفق دارد و از سر مهر و رحمت خویش فرزندانی شایسته کردار روزیت سازد.

من شما را به پروای از خدا و برپا داشتن نماز و پرداخت زکات و حقوق مالی خویش، سفارش می‌کنم، چرا که نماز کسی که حقوق مالی خود را نپردازد، پذیرفته نمی‌شود و نیز تو را به عفو و گذشت از گناهان و لغزش‌های دیگران، فرو خوردن خشم، پیوند با بستگان، مواسات با برادران دینی، تلاش در برآوردن حوایج آنان در خوشی‌ها و ناخوشی‌ها، بردباری در برابر نادانان، ژرف‌نگری در دین، استواری در کارها، تعهد در برابر قرآن، اخلاق شایسته، دعوت به خوبی‌ها و نهی از بدی‌ها، سفارش می‌کنم. خدا در قرآن می‌فرماید:«در بسیاری از نجواهایشان سودی نیست مگر در سخن آنان که به صدقه دادن یا نیکی کردن یا آشتی‌جویی و اجتناب از همه زشتی‌ها فرمان دهند.» بر تو باد به برپاداشتن نماز شب! چرا که پیامبر گرامی سه بار امیرالمؤمنین (علیه السلام) را بدان سفارش فرمود و گفت: «علی جان! بر تو باد به انجام نماز شب! کسی که نماز شب را سبک شمارد از ما خاندان پیامبر نیست.» از این رو به سفارش‌های من به خوبی عمل کن و همه شیعیان مرا به انجام این دستورات توصیه و دعوت کن تا بدان‌ها عمل کنند. بر تو باد به شکیبایی و انتظار فرج! و بدان که شیعیان ما همواره در رنج و فشارند تا فرزندم مهدی، علیه السلام، ظهور کند. همو که پیامبر گرامی نوید او را داد که زمین و زمان را لبریز از عدل و داد خواهد ساخت.

آری! زمین را خداوند به هر کدام از بندگان شایسته‌اش که بخواهد به میراث می‌دهد و فرجام نیک و پیروزمندانه از آن تقواپیشگان است. درود بر تو و بر همه شیعیان ما و رحمت خدا و برکات او بر شما باد!

و این چنین فرزند این شیعه خاص و مورد اعتماد امام حسن عسگری(ع) یعنی شیخ صدوق، با نوشتن کتاب‌های «من لا یحضره الفقیه»، «عیون اخبار الرضا»، «کتاب التوحید»، «الامالی»، «معانی الاخبار»، «علل الشرایع»، «کمال الدین و تمام النعمه»، «صفات الشیعه» و.... و البته تربیت شاگردانی چون شیخ مفید موجب گسترش وسیع معارف شیعه شد.

 *برگرفته از کتاب «صفات شیعه علی(ع)»، شیخ صدوق، ترجمه و تصحیح از دکتر امیر توحیدی، انتشارات زُراره، چاپ پنجم 1384.ش، صفحات 5 تا 16

انوشه میرمرعشی